Prawdziwek, borowik szlachetny, borowik płowy - jadalne odmiany powszechnie występujące na Kaszubach. Występuje przeważnie pod sosną, brzozą, grabem i dębem z którymi współżyje. Zbierać go można od maja do października. W maju i czerwcu zwykle jest ich mnie niż w sierpniu czy wrześniu.

Dawniej w języku polskim używano wielu określeń: borowik, grabak, grzyb borowik (też: borownik, borowy), grzyb jadalny, grzyb majowy, grzyb prawdziwy, grzyb sprawiedliwy, grzyb właściwy, prawdzik oraz grzyb prawy, prawak, prawik, przawdziwik, prawdziwiec, grzyb dębowy. Poza tym ze względu na to, że młode osobniki borowika szlachetnego rozwijające się pod igliwiem są barwy białej, bywa on nazywany też grzybem białym. Gdy na Kaszubach mówi się, że "nie ma grzyba", to znaczy, że nie ma właśnie prawdziwków. Wielu mieszkańców Kaszub zbiera grzyby na zarobek a prawdziwki należą do najatrakcyjniejszych grzybów w punktach skupu.

Najsmaczniejszy grzyb jadalny. Powszechnie zbierany, smaczny i wysoko ceniony z uwagi na silny, przyjemny, charakterystyczny aromat i zwarty miąższ który nie czernieje podczas przetwarzania. Zwykle przechowywany w postaci suszu. Suszone prawdziwki dodane do potraw nadają im niepowtarzalny, przyjemny smak i zapach.

Wartości odżywcze w 100 g

{gallery}prawdziwki{/gallery}

Zależnie od miejsca występowania rozróżniamy kilka rodzajów prawdziwków. Owocniki są zwykle duże o szerokim, mięsistym kapeluszu na grubym i dużym trzonie. Pod kapeluszem rurki początkowo białawe, w miarę dojrzewania żółte i następnie oliwkowozielone; uciśnięte nie przebarwiają się. Barwa górnej powierzchni kapelusza brązowa w różnych odcieniach zależnie w jakim miejscu rosną. Prawdziwek okryty ściółką może być nawet białawy. W dolnej części kapelusza delikatny, biała siateczka w górnej części trzonu charakteryzuje wszystkie borowiki, których miąższ i rurki nie sinieją.Trzon mniej lub bardziej maczugowato rozszerzony u podstawy, białawy do jasnobrązowego, dolna część jaśniejsza; mniej lub bardziej wyraźna biaława siateczka jest lepiej dostrzegalna w jego górnej części. Miąższ biały i zwarty; na cięciu niezmienny; zapach niezbyt silny, przyjemny, smak łagodny, przyjemny.

Jadalne i najsmaczniejsze są prawdziwki to borowik szlachetni (z białymi rurkami pod kapeluszem ) borowik płowy (o żółtozielonej barwie rurek pod kapeluszem).

Borowik ponury

Nie należy mylić borowika szlachetnego z borowikiem płowym, który jest niejadalny. Rzadko występuje na Kaszubach, ale można go znaleźć w okolicach Brus. Nazywany bywa świniak, siniak wilczy, krasik, pociec, podciak, podciecz, potecz, grzyb diabelski, czarci, ponury.

Występuje w lasach liściastych lub mieszanych, najczęściej w pobliżu buków lub dębów, w miejscach prześwietlonych, na polanach, brzegu lasu, przy drogach itd. Owocuje od lipca do października. Kształtem bardzo podobny do prawdziwka (poduszkowaty kapelusz na pękatym trzonie). Barwa górnej powierzchni kapelusza jest żółtobrązowa, spód krwistoczerwona (ważna cecha rozpoznawcza), na trzonie siateczka żyłek. Po przekrojeniu tworzą się ciemnoniebieskie plamy. Ten gatunek grzyba wywołuje wiele dyskusji, czy jest jadalny, czy nie. Jego zwyczajowa nazwa "pociec" związana jest z tym, że przypisuje mu się właściwości wywołujące poty. Poza tym można go pomylić z trującym borowikiem szatańskim. Bezpiecznie więc będzie nie spożywać tego grzyba.

{gallery}borowikponury{/gallery}